Rối loạn tiêu hóa là một tình trạng thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trong những ngày thay đổi thời tiết hoặc khi trẻ ăn uống không hợp lý. Các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa có thể bao gồm đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, táo bón, khó tiêu… Nguyên nhân của rối loạn tiêu hóa có thể do nhiễm khuẩn, dị ứng thực phẩm, stress, hoặc do sử dụng thuốc kháng sinh. Chế độ dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng để giúp trẻ phục hồi và ngăn ngừa rối loạn tiêu hóa. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn các loại thực phẩm nên ăn và nên kiêng khi bé bị rối loạn tiêu hóa. Hy vọng bài viết sẽ mang lại cho bạn những thông tin bổ ích và hữu ích.
Các thực phẩm dành cho bé bị rối loạn tiêu hóa
Khi bé bị rối loạn tiêu hóa, việc cung cấp cho trẻ các loại thực phẩm phù hợp là rất quan trọng để giúp trẻ hấp thu dinh dưỡng, bổ sung nước và điện giải, cải thiện chức năng ruột và tăng cường sức đề kháng.
Dưới đây là một số loại thực phẩm nên ăn khi bị rối loạn tiêu hóa:
– Các loại thực phẩm giàu chất xơ, như rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt… Chất xơ có tác dụng kích thích ruột hoạt động, giúp trẻ đi ngoài dễ dàng, ngăn ngừa táo bón và giảm nguy cơ viêm ruột. Chất xơ cũng có lợi cho vi khuẩn có ích trong đường ruột, giúp duy trì cân bằng hệ vi sinh vật và bảo vệ ruột khỏi các tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, bạn nên chọn các loại thực phẩm chứa chất xơ hòa tan, như rau xanh, yến mạch, quả lê… và tránh các loại thực phẩm chứa chất xơ không hòa tan, như bắp, đậu xanh, quả mơ… vì chúng có thể gây khó tiêu và phân khô. Bạn cũng nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ từ từ và tăng dần lượng nước uống để tránh gây kích ứng ruột.
– Các loại thực phẩm giàu protein thực vật, như đậu nành, đậu hà lan, hạt chia… Protein thực vật là một nguồn dinh dưỡng quan trọng cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa, vì protein thực vật không chỉ cung cấp các axit amin thiết yếu cho sự phát triển của trẻ, mà còn có tác dụng làm dịu ruột, giảm viêm và kích ứng. Protein thực vật cũng có ích cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh vật và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Bạn có thể cho trẻ ăn các loại thực phẩm làm từ đậu nành, như đậu phụ, sữa đậu nành, tempeh… hoặc các loại đậu khác, như đậu hà lan, đậu đỏ, đậu lăng… hoặc các loại hạt giàu protein, như hạt chia, hạt lanh, quinoa… Bạn nên chế biến các loại thực phẩm này một cách nhẹ nhàng và dễ tiêu, như luộc, hấp, nấu cháo… và tránh chiên, rán hoặc nướng.
– Các loại thực phẩm làm từ gạo, như cháo, bún, phở… Gạo là một loại ngũ cốc dễ tiêu và giàu tinh bột. Gạo có tác dụng cung cấp năng lượng cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa, giúp trẻ không bị suy nhược và mệt mỏi. Gạo cũng có tác dụng bảo vệ niêm mạc ruột, giảm kích ứng và viêm. Bạn có thể cho trẻ ăn các loại thực phẩm làm từ gạo, như cháo, bún, phở… và nên chọn các loại gạo lứt hoặc gạo nâu, vì chúng có chứa nhiều chất xơ và vitamin hơn gạo trắng. Bạn cũng nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm làm từ gạo kèm với các loại rau xanh, đậu, thịt nạc hoặc cá để tăng cường dinh dưỡng cho trẻ.
– Các loại quả giàu vitamin và khoáng chất, như chuối, táo, bơ… Quả là một nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất thiết yếu cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa, vì quả có tác dụng bổ sung nước và điện giải, giúp trẻ không bị mất nước và mất cân bằng điện giải do nôn mửa hoặc tiêu chảy . Quả cũng có tác dụng tăng cường sức đề kháng cho trẻ, giúp trẻ chống lại các tác nhân gây bệnh và phục hồi nhanh chóng . Bạn có thể cho trẻ ăn các loại quả giàu vitamin và khoáng chất, như chuối, táo, bơ… và nên chọn các loại quả chín mềm, không quá ngọt hoặc quá chua, và nghiền nhỏ hoặc ép thành nước để trẻ dễ ăn . Bạn cũng nên hạn chế cho trẻ ăn các loại quả có hàm lượng đường cao, như nho, vải, mận… vì chúng có thể gây khó tiêu và phân lỏng.
Thực phẩm cần tránh xa khi bị rối loạn tiêu hóa
Khi bé bị rối loạn tiêu hóa, việc tránh cho trẻ các loại thực phẩm có thể gây kích ứng, viêm hoặc khó tiêu là rất cần thiết để giúp trẻ hạn chế các triệu chứng khó chịu, ngăn ngừa các biến chứng và tạo điều kiện cho ruột hồi phục.
Dưới đây là một số loại thực phẩm nên kiêng khi bị rối loạn tiêu hóa:
– Các loại thực phẩm cay nóng, như ớt, tiêu, gừng… Các loại thực phẩm cay nóng có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, làm tăng độ acid trong dạ dày và gây đau bụng, ợ nóng, ợ chua hoặc loét dạ dày. Các loại thực phẩm cay nóng cũng có thể làm tăng sự co thắt của ruột và gây tiêu chảy hoặc táo bón. Bạn nên hạn chế cho trẻ ăn các loại thực phẩm cay nóng, như ớt, tiêu, gừng… và nếu có cho trẻ ăn, bạn nên cho trẻ ăn rất ít và pha loãng với nước hoặc sữa.
– Các loại thực phẩm có chứa gluten, như mì, bánh mì… Gluten là một loại protein có trong các loại ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch, lúa ý… Gluten có thể gây dị ứng hoặc không dung nạp được ở một số trẻ em, gây ra các triệu chứng như đau bụng, phân sống, khó tiêu, suy dinh dưỡng hoặc viêm ruột. Bạn nên kiểm tra xem trẻ có bị dị ứng hoặc không dung nạp gluten hay không bằng cách đưa trẻ đi khám bác sĩ và làm xét nghiệm. Nếu trẻ bị dị ứng hoặc không dung nạp gluten, bạn nên tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa gluten, như mì, bánh mì… và thay thế bằng các loại ngũ cốc không chứa gluten, như gạo, ngô, khoai…
– Các loại thực phẩm có chứa lactose, như sữa bò, phô mai… Lactose là một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Lactose cần được phân giải bởi một enzyme gọi là lactase để có thể được hấp thu vào máu. Một số trẻ em không sản xuất đủ enzyme lactase hoặc mất enzyme lactase do rối loạn tiêu hóa, gây ra tình trạng không dung nạp lactose. Khi trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa lactose, lactose sẽ bị lưu lại trong ruột và gây ra các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. Bạn nên kiểm tra xem trẻ có bị không dung nạp lactose hay không bằng cách đưa trẻ đi khám bác sĩ và làm xét nghiệm. Nếu trẻ bị không dung nạp lactose, bạn nên tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa lactose, như sữa bò, phô mai… và thay thế bằng các loại sữa không chứa lactose, như sữa đậu nành, sữa dừa…
– Các loại thực phẩm có chứa chất bảo quản, phẩm màu, hương liệu… Các loại thực phẩm có chứa chất bảo quản, phẩm màu, hương liệu… có thể gây kích ứng ruột, làm mất cân bằng hệ vi sinh vật và gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, táo bón hoặc dị ứng. Bạn nên hạn chế cho trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa chất bảo quản, phẩm màu, hương liệu… và nên chọn các loại thực phẩm tươi sống, tự nhiên và sạch sẽ.
Những lưu ý dành cho các bậc phụ huynh khi cho trẻ ăn trong tình trạng rối loạn tiêu hóa
Dưới đây là một số lưu ý dành cho cha mẹ khi cho bé bị rối loạn tiêu hóa ăn:
– Nên chọn các loại thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng và phù hợp với độ tuổi của trẻ. Một số thực phẩm tốt cho trẻ như: gạo, rau xanh, chuối, sữa chua, ngũ cốc, thịt gà…
– Nên chế biến thức ăn ở dạng mềm, lỏng sẽ giúp trẻ dễ tiêu hóa. Nên nấu cháo, súp hoặc sinh tố cho trẻ ăn và tránh các loại thức ăn cứng, khô hoặc quá nóng.
– Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, ăn chín uống sôi từ nguồn nguyên liệu lẫn gia vị và cả công cụ chế biến. Tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm bẩn, ôi thiu hoặc có nguy cơ nhiễm khuẩn cao như thịt sống, trứng sống, sữa tươi…
– Nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để bé dễ ăn và dễ hấp thu hơn, tránh các trường hợp cho bé ăn quá no hoặc quá đói. Nên cho trẻ ăn từ 5-6 bữa nhỏ trong ngày và không bỏ qua bữa sáng.
– Nên bổ sung đủ nước và điện giải cho trẻ, đặc biệt khi trẻ bị tiêu chảy hoặc nôn mửa. Nên cho trẻ uống nhiều nước lọc, nước ép trái cây pha loãng hoặc dung dịch oresol để giúp trẻ không bị mất nước và mất cân bằng điện giải.
– Nên theo dõi tình trạng của trẻ và đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu triệu chứng kéo dài hoặc nặng thêm. Các dấu hiệu cần đưa trẻ đi khám gấp như: sốt cao, đau bụng quằn quại, phân có máu hoặc nhầy, phân xanh hoặc đen, phân có mùi hôi khó chịu, phân lỏng liên tục hơn 6 lần/ngày…
Trong bài viết này, chúng tôi đã giới thiệu cho bạn các loại thực phẩm nên ăn và nên kiêng khi bé bị rối loạn tiêu hóa. Bạn có thể áp dụng những lời khuyên này để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và ngăn ngừa các biến chứng. Ngoài ra, bạn cũng nên đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu triệu chứng kéo dài hoặc nặng thêm. Rối loạn tiêu hóa là một vấn đề sức khỏe phổ biến ở trẻ em, nhưng có thể được điều trị và phòng ngừa hiệu quả nếu bạn biết cách chăm sóc và dinh dưỡng cho trẻ. Chúc bạn và bé luôn khỏe mạnh và vui vẻ.
